Маршруты выходного дня для детей и родителей

Смілавічы 

За 25 км на ўсход ад Менска месціцца гарадскі пасёлак Смілавічы. Першая згадка пра паселішча датуецца 1582 годам. Сярод іншых шляхецкіх радоў уладарамі Смілавічаў былі Агінскія і Манюшкі, пасля якіх тут захаваліся руіны палацава-паркавага комплексу. Ёсць легенда, што пакуль Міхал Казімір Агінскі, вядомы палітычны і грамадскі дзеяч, ратаваў Рэч Паспалітаю ад канчатковага знікнення, ягоны эканом Станіслаў Манюшка (дзед вядомага кампазітара) паспеў назбіраць добрую суму грошай і выкупіць у Агінскага Смілавічы і навакольныя вёскі. Ёсць пісьмовыя сведчанні, што разам са сваім сябрам Францішкам Ашторпам, які ў Агінскага набыў Дукору, былы эканом муціў такія грандыёзныя балі, што буйнейшыя вечарыны ладзіў толькі Пане Каханку.

Палац у Смілавічах складаўся з двух мураваных карпусоў: псеўдагатычны стары палац быў аб’яднаны з новым неагатычным праз невялічкую канструкцыю, у якой месцілася аранжарэя. Акрамя багатай бібліятэкі, у фамільнай карціннай галерэі была адна з найкаштоўнейшых карцін беларускага мастака Валенція Ваньковіча «Адам Міцкевіч на скале Аю-Даг» (цяпер шэдэўр захоўваецца ў Нацыянальным музеі ў Варшаве). Парк быў засаджаны экзатычнымі дрэвамі, але яго планіроўка была цалкам знішчаная, калі ў савецкія часы на яго тэрыторыі пабудавалі агракаледж.

Апошняе, але, хіба, самае галоўнае, пра што трэба ўзгадаць: Смілавічы – радзіма сусветна вядомага мастака Хаіма Суціна, імя якога пішуць у адзін радок з такімі прозвішчамі, як Мадыльяні, Шагал, Пікаса ды іншыя. І гэтым, несумненна, трэба ганарыцца.

Раванічы

Гісторыя маленькай вёскі налічвае больш за тысячу гадоў. Тэрыторыю сучаснага паселішча калісьці займалі дрыгавічы. Назва вёскі тлумачыцца як «паселішча, размешчанае на равах» – месца жыццядзейнасці дрыгавічоў.

Тут можна пабачыць палацава-паркавы ансамбль Слацвінскіх XIX стагоддзя, пра былую прыгажосць якога сведчаць малюнкі Напалеона Орды, а таксама руіны касцёла св. Антонія Падуанскага, пабудаванага ў канцы XIX стагоддзя. На жаль, дах бажніцы не захаваўся – пажар у 1980-х сур'ёзна пашкодзіў будынак.

  Барысаў

 Старадаўні беларускі горад быў названы ў гонар свайго заснавальніка, князя Барыса Усяславіча, які ў 1102 годзе пабудаваў на левым беразе Бярэзіны крэпасць. Гэта месца сёння адносіцца да вёскі Старабарысаў, за 4 км ад самога горада.

У XII стагоддзі Барысаў быў вядомы як буйны гандлёвы і рамесны цэнтр; мяркуючы па знаходках археолагаў, сюды заплывалі і замежныя купцы. У канцы XIII стагоддзя горад увайшоў у склад ВКЛ, а ў 1507-м яго назва ўпершыню з’явіліся на еўрапейскіх мапах. Быў пабудаваны новы фартыфікацыйны будынак – каля зліцця рэк Бярэзіны і Схі. У часы Расійскай імперыі і Другой сусветнай вайны крэпасць выкарыстоўвалі як турму – тое, што ад яе засталося, сёння можна ўбачыць у раёне вуліцы Гогаля.
Перад другім падзелам Рэчы Паспалітай, у 1792 годзе, апошні яе кароль Станіслаў Аўгуст Панятоўскі дараваў Барысаву новыя прывілеі і герб. Адданы паклоннік імператрыцы Кацярыны II, Станіслаў неўзабаве падпіша свой апошні дакумент – адмаўленне ад пасаду. Здарыцца гэта, дарэчы, у Гародні.

Што да Барысава, то ў складзе Расійскай імперыі горад атрымаў статус павятовага. Герб быў прыняты ў новай рэдакцыі – апостала Пятра з ключамі ў руцэ замянілі на дзве вартавыя вежы.

Гісторыя горада і яго наваколля непарыўна звязаная з бітвамі 1812 года. У сучаснай французскай мове слова «бярэзіна» азначае катастрофу, поўны правал. Дый для беларускіх зямель вайна з Напалеонам была катастрофай – людскія страты склалі мільён чалавек, а гэта чвэрць перадваеннага насельніцтва нашых зямель. Праз сто з лішнім гадоў французы зноў з’явіліся ў Барысаве, але ўжо ў якасці саюзнікаў. Сёння адна з вуліц горада названая ў гонар авіяпалка «Нармандыя – Нёман».

Сярод вартых наведвання аб’ектаў – праваслаўны Сабор Уваскрашэння Гасподняга і касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі.

Першая бажніца, у рэтраспектыўна-рускім стылі (або, інакш гаворачы, «постмураўёўка»), служыць сімвалам горада. Яе пабудавалі ў 1874 годзе паводле праекта пецярбургскага архітэктара   на  месцы згарэлай драўлянай, збудаванай яшчэ ў сярэдзіне XVII стагоддзя. У 1930-х гадах царква была зачыненая, убранне разрабавалі і купалы знялі – будынак выкарыстоўвалі як склад для збожжа, а вежа-званіца сталася парашутнай вышкай. У 1945-м сабор вярнулі вернікам, а новыя купалы прывезлі з Масквы.

Каталіцкі касцёл – помнік архітэктуры позняга класіцызму, нядаўна яму споўнілася 200 гадоў. Як і большасць каталіцкіх бажніц, яго зачынілі пасля паўстання Каліноўскага. Службы аднавілі ў канцы XIX стагоддзя – яны працягваліся да 1937-га, а затым зноў пачаліся ў канцы 1980-х.

Таксама варта паглядзець  на  былую воданапорную вежу  на  вул. Энгельса – так званую Шухаўскую вежу, якіх у Беларусі ўсяго дзве, а ў свеце – адзінаццаць (калісьці было дзвесце). 

   Старабарысаў

 Акрамя гарадзішча, дзе, як мы згадвалі вышэй, была спачатку пабудаваная крэпасць, раім паглядзець  на  былую сядзібу князёў Раманавых. Або хутчэй  на  тое, што засталося  ад  маёнтка:  на  беразе возера захаваўся двухпавярховы флігель палаца, які належаў Радзівілам, а пасля самім Раманавым (брату імператара).

У 1812-м у будынку адпачываў Напалеон, а ў 1941-м, кажуць, Гітлер праводзіў сваю стаўку.

Заслаўе

Адзін з самых старажытных гарадоў Беларусі, заснаваны ў 985 годзе, месціцца за 27 кіламетраў ад Менска. Гэтыя тэрыторыі калісьці засялялі крывічы, пра што сведчаць больш за 300 курганоў VI–XII стагоддзяў у наваколлях Заслаўя і ў межах горада. Адзін з некропаляў (які складаецца з 19 курганоў 20-метровай вышыні) можна ўбачыць пры пад’ездзе да Заслаўя па трасе Менск – Маладзечна.

Шпацыр па горадзе раім пачаць з «Замэчка» – месца, дзе калісьці стаяў невялікі драўляны замак, умацаваны валамі. У старадаўнія часы горад атрымаў сваё імя дзякуючы маладому князю Ізяславу. Юнак быў сынам кіеўскага князя Уладзіміра, таксама вядомага як «Чырвонае сонейка», і полацкай князёўны Рагнеды, якую Уладзімір сілай узяў у жонкі, забіўшы яе бацькоў і братоў ды захапіўшы полацкія землі. У адказ Рагнеда зрабіла няўдалую спробу забіць Уладзіміра ноччу, аднак князь прачнуўся. Ад смерці Рагнеду выратаваў сын, які раптам з’явіўся ў пакоі – Уладзімір саслаў жонку з Ізяславам прэч з вачэй. Так з’явіўся «Замэчак» у Заслаўі.

Археалагічныя раскопкі ў гэтых мясцінах прынеслі шмат адкрыццяў – знаходзілі зброю, нажніцы, замкі, крыштальныя каралі. У XII стагоддзі ў горадзе ўжо існаваў вялікі рамесны пасад – на Рынкавай плошчы, атачонай каменнымі дамамі, адбываліся кірмашы. Замкавая вуліца пакажа дарогу, якая калісьці вяла ад пасада да замка. У XVI стагоддзі горад перайшоў у валоданне Глебавічаў, і на паўночнай ўскраіне з’ явіўся новы замак – сёння гэта гарадзішча «Вал».

Будучы на Рынкавай плошчы, зазірніце ў касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі. Гэты барочны храм быў пабудаваны ў другой палове XVIII стагоддзя. У часы Расійскай імперыі тут была праваслаўная царква, збольшага менавіта таму першапачатковае ўбранне не захавалася – кажуць, што некалі інтэр’ер упрыгожвалі тры алтары, багата аздобленыя жывапісам, ляпнінай і драўлянымі скульптурамі.

Заслаўскі замак XVI стагоддзя быў адным з першых замкаў-бастыёнаў у Беларусі. Ад горада крэпасць, дзе была княжацкая рэзідэнцыя, аддзялялася шырокім ровам, які можна было пераадолець па пад’ёмным мосце.

Пры Глебавічах у Заслаўі была створаная пратэстанцкая суполка, сюды нават запрасілі прапаведаваць Сымона Буднага. Пра ўплыў Рэфармацыі на беларускія землі сведчыць Спаса-Праабражэнская царква. Пратэстанцкая бажніца была ўзведзеная таксама ў XVI стагоддзі. Пры наступных уладальніках Заслаўя, Сапегах, яе перадалі каталікам і заснавалі там дамініканскі кляштар. Пасля ліквідацыі Рэчы Паспалітай кляштар зачынілі расійскія ўлады, і да 1961 года ў будынку была царква. Потым на кароткі час (1977–1990) тут атабарыўся музей рамёстваў і народных промыслаў. Сёння бажніца зноў праваслаўная.

Раім таксама наведацца ў мясцовы музей міфалогіі і лесу – дзе ж яшчэ даведаешся, як выглядае лясун ці ваўкалак?!

 Плябань

Гісторыя гэтай вёскі шчыльна звязаная з вельмі важнай падзеяй у беларускай гісторыі – паўстаннем 1863 года. У Плябані два цікавыя аб'екты – касцёл Найсвяцейшай Панны Марыі і могілкі. Казалі, што ў падзямеллі бажніцы паўстанцы Калiноўскага назапасiлi тайны арсенал, а каля яе сценаў узбройваліся атрады. Кiраўнiком паўстання ў гэтых краях быў Юліян Бакшанскі, які разам са сваімі паплечнікамі пахаваны на мясцовых шляхецкіх могілках.

Далей па трасе трапіш у вёску Краснае, дзе можна агледзець неагатычны касцёл стагадовай пабудовы і царкву, узведзеную ў канцы XIX стагоддзя ў псеўдарускім стылі.

Ракуцёўшчына

У вёску можна заехаць, каб паглядзець дом-музей, прысвечаны Максіму Багдановічу. Летам 1911 года паэт гасціў тут у сядзібе шляхціца Лычкоўскага і называў гэтыя месяцы найлепшымі старонкамі свайго жыцця. Тут ён напісаў паэму «У вёсцы».

Падчас вайны 1812 года ў Маладзечне спыняўся Напалеон Банапарт. Тут мы раім спыніцца і табе – што-небудзь паесці і прайсціся па нядаўна рэканструяваным цэнтральным парку.

 Яхімоўшчына

 За 20 кіламетраў ад Маладзечна практычна цалкам захавалася сядзіба Сулістроўскіх XIX стагоддзя.

Акрамя самой сядзібы можна агледзець вінакурню, на якой у 1906–1907 гадах Янка Купала працаваў галоўным тэхнолагам. У доме, дзе ён жыў, захавалася аўтэнтычная мэбля.

 Валожын

Паданне кажа, што ў старажытныя часы на гэтых землях жыў волат, які дапамагаў жыхарам ва ўсіх бедах. Сёння Волат «жыве» амаль на кожным менскім скрыжаванні і, магчыма, ужо пасяліўся ў нашых сэрцах. Ад Валожына рукой падаць да Налібоцкай пушчы – пэўна, менавіта яе ўсхваляў першы беларускі пясняр Мікола Гусоўскі ў сваёй «Песні пра зубра».

Як і большасць беларускіх мястэчак, Валожын шмат разоў пераходзіў з рук у рукі, а ў XIX стагоддзі яго набылі Тышкевічы. Акрамя добра захаванага палаца, у якім сёння месціцца ваенная частка, варта паглядзець культавыя пабудовы: касцёл св. Іосіфа, царкву св. Канстанціна і Алены ды ешыбот – усе будынкі XIX стагоддзя. Дарэчы, ваколіцы Валожына – радзіма цяперашняга прэзідэнта Ізраіля Шымона Перэса.

 Івянец

 Паселішча ўпершыню згадваецца ў канцы XIV стагоддзя – вядома, што землі належалі Вітаўту. Калісьці Івянец быў вядомым цэнтрам ганчарнага рамяства, тут працаваў завод мастацкай керамікі. Вырабы прадаваліся не толькі ў навакольных мястэчках, але і ў Вільні ды Менску.

Касцёл св. Міхала Арханёла ў Івянцы – выдатны помнік архітэктуры барока. Раней Белы касцёл, як яго называюць мясцовыя, быў часткай кляштара францысканцаў. Манастыр быў зачынены ў 1832 годзе. Сама ж бажніца была зачыненая пасля паўстання Каліноўскага. Пасля Другой сусветнай вайны будынак выкарыстоўвалі як краму і цэх, дзе салілі агуркі, і толькі на пачатку новага тысячагоддзя пачалася яго рэстаўрацыя. Таксама ў Івянцы ёсць неагатычны Чырвоны касцёл, асвечаны ў гонар святога Аляксея.

 Ракаў

 Гэтае мястэчка будзе апошняй кропкай на нашым заходнім маршруце. У міжваенны перыяд (1921–1939) Ракаў уваходзіў у склад Польшчы і меў славу горада кантрабандыстаў. Тут працавала больш як сотня крамаў, былі казіно і бардэлі. Мяжа з СССР праходзіла ўсяго за некалькі кіламетраў ад Ракава.

Славутасці Ракава – гэта Спаса-Праабражэнская царква канца XVIII стагоддзя, касцёл Маці Божай Ружанцовай і св. Дамініка ў стылі неаготыкі, збудаваны на пачатку XX стагоддзя.

Вёска Сеніца

Пачаць падарожжа гэтым разам прапаноўваем з вёскі Сеніца, размешчанай на поўдзень ад Менска. Каб трапіць сюды, трэба з колавай з’ехаць у кірунку Слуцка.

Назва паселішча, якое згадваецца ўжо ў XVI стагоддзя, паходзіць ад памяшканняў, дзе захоўвалі сена. Есць таксама звесткі, што ў 1582 годзе вёску набыў Стэфан Дастаеўскі (продак таго самага пісьменніка).

Спачатку драўляны храм у Сеніцы быў уніяцкім. Пабудавалі яго ў 1789 годзе на грошы памешчыка Паўлоўскага і асвяцілі ў гонар апосталаў Пятра і Паўла.

У 1840 годзе бажніцу перавялі ў праваслаўе. Яе перабудавалі і зрабілі каменнай, у рэтраспектыўна-рускім стылі, пры ёй адчынілі народнае вучылішча, у якім у канцы стагоддзя вучыўся Янка Купала.

У 1930-х прыход ліквідуюць, будынак храма перадаюць калгасу «Чырвоны спецыяліст» пад клуб. Крыху пазней ён выкарыстоўваўся як склад для збожжа. Падчас вайны прыход аднавілі і пачалі праводзіць набажэнствы, што дало падставу паўторна зачыніць царкву ў 1960-х. Памяшканне ператварылі ў склад беларускага тэлебачання. Але сёння бажніца зноў працуе.

 Дзяржынск

Дзяржынскам мястэчка сталася ў 1932 годзе. Папярэднюю назву – Койданава – дагэтуль захавала чыгуначная станцыя. У розныя часы мясцовасць была ва ўладанні Гедымінавічаў, Вярэйскіх, Гаштольдаў і нават Радзівілаў, але пасля паўстання 1830-1831 гадоў перайшла да дзяржавы.

Мікалай Радзівіл па мянушцы Руды быў яскравым прадстаўніком руху Рэфармацыі, заўзятым кальвіністам – пры ім у Койданаве пабудавалі кальвінскі збор на месцы былога замка. Таксама дзейнічалі кальвінская школа і шпіталь.

Койданава ператварылася ў адзін з найбуйнейшых цэнтраў кальвінізму ў Вялікім Княстве. Сёння можна паглядзець на памятную дошку ля Гаштольдавай гары, якую яшчэ называюць гарадзішчам.

Акрамя таго, раім паглядзець царкву Покрыва Прасвятой Багародзіцы, пабудаваную ў 1851 годзе. Таксама захавалася бажніца Святой Ганны, пабудаваная ў другой палове XVIII стагоддзя на месцы яшчэ больш старажытнага драўлянага касцёла. У савецкі час тут была музычная школа. 

Вёска Баравое

Па дарозе да вёскі Рубяжэвічы можна заўважыць старадаўнюю круглую пабудову. Гэта рэшткі капліцы роду Дыбоўскіх, маёнтак якіх стаяў непадалёк. З гэтага роду паходзяць два браты – Бенедыкт і Уладзіслаў, буйныя вучоныя-прыродазнаўцы. Абодва бралі актыўны ўдзел у паўстанні Кастуся Каліноўскага, за што былі пакараныя.

Старэйшага з братоў ад смяротнага пакарання ўратавала хадайніцтва нямецкіх навукоўцаў – яго саслалі ў Сібір. Пазней Бенедыкт Дыбоўскі быў ганараваны шматлікімі прэміямі Расійскай імперыі за даследаванні прыроды Прыбайкалля. Яго, як апошняга жывога ўдзельніка паўстання 1863 года, грамадскасць Масквы хавала з вялікімі ваеннымі ўшанаваннямі, пад залпы гармат. Брат Уладзіслаў быў, акрамя іншага, даследчыкам беларускага фальклору.

Вёска Рубяжэвічы

Вёска сапраўды была «на рубяжы»: пасля падпісання Рыжскай мірнай дамовы (1921 год) мясціна адышла да Польшчы, і мяжа праходзіла ўсяго за тры кіламетры ад вёскі.

У вёсцы стаіць касцёл св. Юзэфа, пабудаваны на пачатку XX стагоддзя ў псеўдагатычным стылі. З бажніцай звязаная незвычайная гісторыя: жыў тут некалі Антоній Тур, які быў чалавекам вельмі набожным. Ён асабіста тройчы хадзіў у Пецярбург з прашэннем на дазвол пабудаваць касцёл. На што нязменна атрымліваў адмову. У 1866-м Антоній прывёз на пясчаны ўзгорак, дзе планаваў пабудаваць бажніцу, велізарны камень. На камені ён напісаў: «Тут будзе пабудаваны каталіцкі касцёл». Каля касцёла і сёння ляжыць гэты камень.

За ініцыятыву Антоній Тур быў сасланы ў Сібір. На пачатку XX стагоддзя ён вярнуўся ў Рубяжэвічы і прынёс-такі дазвол на будаўніцтва касцёла. Адзінай умовай было тое, што зрабіць гэта трэба было за чатыры гады. Планавалася стварыць будоўлю з адзінаццаццю вежамі, але давялося спрасціць праект праз недахоп часу і ўзвесці толькі дзве.
Таксама абавязкова зазірніце ў мясцовую фітааптэку. Яна існуе з 1875 года. У 1970-х у СССР працавалі толькі тры такія аптэкі – у Вільні, Львове ды Рубяжэвічах.

Можна абысці таксама габрэйскія могілкі і ўзгадаць, што калісьці беларускія мястэчкі былі шматнацыянальнымі селішчамі і, нягледзячы на міжканфесійныя адрозненні, усе нядрэнна між сабой дамаўляліся. 

Вёска Сула

 На месцы былой сядзібы Ленскіх, якая існавала тут з XVIII стагоддзя, сёння стаіць густоўна адноўлены маёнтак, які прымае гасцей.

Падрабязней пазнаёміцца з гісторыяй можна тут. Прапаноўваем заехаць паглядзець на месца для адпачынку.

Вёска Вялікія Навасёлкі

У Вялікіх Навасёлках тры стагоддзі таму была сядзіба Кастравіцкіх. Будынкі маёнтка захаваліся да нашых дзён. Напрыклад, у самой сядзібе сёння дзейнічае шпіталь. Засталіся руіны стайні ды былой вінакурні.

Міхал і Караль Кастравіцкія былі ўдзельнікамі паўстання 1863 года, сын аднаго з іх – вядомы беларусам паэт і грамадскі дзеяч Карусь Каганец, унук другога – сусветна вядомы паэт Гіём Апалінэр. 

Азярцо

 Апошні аб’ект на нашым маршруце – адзіны ў Беларусі скансэн, то бок музей архітэктуры і побыту. Ён умоўна падзелены на тры часткі (Цэнтральная Беларусь, Падняпроўе і Паазёр'е). Экспазіцыя гэтых «вёсак» адлюстроўвае традыцыйны побыт сялян канца XIX – пачатку XX стагоддзя. Тут адноўленыя жылыя дамы, цэрквы, карчма, свірны ды іншыя пабудовы.

У добрае надвор’е на агляд спатрэбіцца некалькі гадзін. Стаміўшыся, можна паесці і выпіць у мясцовай карчме.

Касы музея працуюць з 10:00 да 17:20. Скансэн не працуе ў панядзелкі, аўторкі і дзяржаўныя святы.

Вёска Баравая

У Баравую варта наведацца, каб паглядзець музей авіяцыі. Экскурсіі па ім праводзяць ваенныя лётчыкі і нават дазваляюць пасядзець у кабіне лятальнага апарата. Музей працуе штодня акрамя панядзелка з 10:00 да 18:00. Як дабрацца, глядзі тут.

 Калі кампанія ў цябе вялікая, адпраўляйцеся пагуляць у пейнтбол або палятаць на верталёце. А калі ў жыцці не хапае адрэналіну, можаш паспрабаваць скайдайв у тандэме з інструктарам. Вось толькі піць алкаголь нельга ні ў дзень скачка, ні нават напярэдадні.

Каб даведацца пра даты бліжэйшых скачкоў і палётаў, тэлефануй па нумары +375175052960 з 10:00 да 17:00.

  Раўбічы

У спартовым цэнтры летам няма чаго лавіць. Але, акрамя яго, у Раўбічах ёсць яшчэ адзін каштоўны аб'ект: неагатычны Касцёл Святога Мацвея, пабудаваны ў 1862-м, яшчэ перад паўстаннем Каліноўскага. У часы Расійскай імперыі касцёл быў пераасвячоны ў праваслаўную царкву. Гара, на якой месціцца бажніца, стаіць на скрыжаванні двух узгорыстых градаў, таму святыню часта называлі Крыжагорскай царквой.

Пасля рэвалюцыі будынак быў зачынены і доўгі час стаяў у заняпадзе. Падчас будаўніцтва трампліна непадалёк бажніцу хацелі знесці, але ўсё абышлося. Сёння ж там месціцца музей беларускага народнага мастацтва, у якім шмат каштоўных прадметаў XVI–XX стагоддзяў: адзенне, ганчарныя вырабы ды прадметы са старадаўніх цэхаў. На тое, каб агледзець музей, вам спатрэбіцца ад 40 хвілін да гадзіны. У наваколлі шмат кропак, дзе можна завіснуць і зладзіць пікнік.

З Зялёнага Лугу ў мясціну вядзе сцяжынка, па якой можна даехаць на ровары: яна ідзе ўздоўж трасы M3.

   Лагойск

Чарговая перліна айчыннай спартова-турыстычнай індустрыі! Але некалі – радавое гняздо ўплывовага ў Беларусі роду Тышкевічаў.

Сам Лагойск не нашмат маладзейшы за Менск: аб ім згадвалася ў 1078 годзе, а з XIV стагоддзя яго землі ўвайшлі ў склад ВКЛ і належалі спачатку самому Ягайлу, а потым і Вітаўту.

Пабадзяйцеся па прысядзібным (некалі англійскім) парку і паглядзіце на тое, што засталося ад руін палацу пачатку XIX стагоддзя. Лагойскі палац Тышкевічаў быў разбураны ў Другую сусветную: паводле адных звестак падчас уцёкаў нацыстаў, а паводле іншых – у выніку абстрэлу савецкімі войскамі.

У XIX стагоддзі, дзякуючы братам Канстанціну і Яўстафію Тышкевічам, Лагойск быў вядомы як цэнтр гісторыі і археалогіі. Есць легенда, што граф Канстанцін Тышкевіч (краязнавец і адзін з заснавальнікаў беларускай археалогіі) вывучаў на Лагойшчыне сярэднявечныя курганы, і дапамагалі яму ў гэтым прыгонныя сяляне. Калі падчас раскопак кургана яны натыкаліся на косткі пахаванага чалавека, то са страху адразу кідалі рыдлёўкі і пачыналі маліцца за нябожчыка.

І, вядома, адмаўляліся працаваць далей. Графу нічога не заставалася, як самому далей капаць курган. Тады сяляне былі ўпэўненыя, што грэх за зробленае застанецца толькі за ім.

Музей старажытнасцяў, які браты заснавалі ў сярэдзіне XIX стагоддзя ў радавым маёнтку, быў адным з першых гісторыка-краязнаўчых музеяў Беларусі. На базе гэтай калекцыі крыху пазней Тышкевічы заснавалі славуты музей старажытнасцяў у Вільні. Можаш схадзіць і ў сучасны музей, адкрыты ў будынку Дома культуры. Але лепш сфатаграфавацца на галоўнай плошчы: яе ўпрыгожваюць помнікі Леніну і Марксу. Хлопцы не так часта тусуюцца разам.

Таксама зазірні ў царкву Мікалая Цудатворца XIX стагоддзя – там знойдзеш мясцовую рэліквію, цудатворны абраз Лагойскай Божай Маці. Ён доўгі час лічыўся страчаным і быў знойдзены ў прыватнай калекцыі на пачатку XX стагоддзя. Каля царквы – крыніца з купальняй, вада ў ёй лічыцца гаючай.

Каб не спяшаючыся прагуляцца па горадзе, табе спатрэбіцца каля трох гадзін. Расклад аўтобусаў глядзець тут.

   Вёска Гайна

Гэта вёска ў Лагойскім раёне значыцца на гістарычных картах з XIV стагоддзя, дзякуючы ўжо згаданым Ягайлу і Вітаўту. Наведайцеся да мясцовай знакамітасці – пчаляра Сяргея Селяха, які са сваёй пасекі зладзіў сапраўдны музейчык.

Тут можна пакаштаваць травяной гарбаты.
Тэлефоны для даведак: +375177458201, +375296458201.

Еще недавно столичные музеи не очень любили маленьких детей. Но в последнее время и эти институции стали дружелюбнее для юной аудитории: интерактивные экскурсии, квесты, игровые занятия, комнаты палеонтологов.

Главный музей Беларуси – Национальный художественный (ул. Ленина, 20). Ты наверняка знаешь, что здесь можно посмотреть коллекции старобеларусского искусства, изобразительного искусства Европы, Китая, Японии и Азии, а также живопись, графику мастеров декоративно-прикладного искусства Беларуси XX века. Но детям больше понравится интерактивные программы «Маленький эксперт», «Герои моих картин», игровые музейные занятия «Привет, музей». Иногда здесь проводят «детские дни», когда для ребят любого возраста открыт доступ в «Музейный город искусств»: они собирают пазлы, рисуют, лепят, фотографируются, проходят квесты и весело проводят время.

Второй по масштабу и значимости музей Беларуси – Исторический музей (ул. К. Маркса, 12) – несомненно надо посещать с детьми. Даже если во время вашего визита будут только взрослые выставки, ребенка всегда можно оставить в детской комнате (к сожалению, в других музеях такой комнаты нет), либо в комнате палеонтолога, где дети смогут поучаствовать в раскопках археолога и поиграть в «доисторических людей». Если же твоя семья любит отдыхать вместе, то участвуйте в интерактивном путешествии по страницам истории «Кто ищет, тот найдет», т.е. залам музея, где предметы открывают свои тайны.

У исторического музея есть еще 5 филиалов: «Музей кино» (ул. Свердлова, 4), «Музей природы и экологии» (ул. К. Маркса, 12), «Дом-музей I съезда РСДРП» (пр-т Независимости, 31а), «Музей современной беларусской государственности» (ул. К. Маркса, 38), «Музей истории театральной и музыкальной культуры Беларуси» (пер. Музыкальный, 5). В музее кино в выходные дни дети могут посмотреть советские и беларусские мультики, в Музее экологии познакомиться с редкими видами мира животных, а также почувствовать себя Джеймсом Бондом, проходя лазерный лабиринт, а в Музее музыкальной культуры поучаствовать в мастер-классах и посмотреть на беларусскую батлейку (заранее позвони в филиалы для уточнения времени работы и стоимости).

Комплекс «Линия Сталина» состоит из восстановленных фортификационных сооружений Минского укрепрайона, которые были расположены на оборонительной линии СССР в 1930-х годах. В начале Великой Отечественной войны отступавшая Красная армия оказывала здесь сопротивление противнику на протяжении нескольких недель.

Музей под открытым небом был создан в 2005 году к 60-летию Победы в Великой Отечественной войне. К строительству комплекса были привлечены многие государственные и общественные организации. В комплекс вошли две долговременные оборонительные точки (доты), являющиеся исторической основой музея. Были восстановлены также пулеметные доты и командно-наблюдательский пункт. В экспозиции представлена военная техника – со времен Первой мировой войны и до наших дней, демонстрируются все виды окопов, траншей и противотанковых рвов.

Богатую коллекцию дополняет множество мероприятий, связанных с историческими датами, которые регулярно проходят на «Линии Сталина». Это праздничные концерты, показы техники, фестивали, реконструкции боев и т.д.

ИСТОРИКО-КУЛЬТУРНЫЙ КОМПЛЕКС «ЛИНИЯ СТАЛИНА»

Площадь Победы сегодня

В настоящее время площадь Победы в Минске является местом, куда приходят почтить память миллионов погибших во время Второй мировой войны. Многие пары молодоженов приезжают к монументу Победы, чтобы возложить цветы к Вечному огню.

Под землей монумент окружен кольцевой обходной галереей, переходящей в круглый мемориальный зал, посвященный памяти погибших в годы войны героев. В центре венок из художественного стекла с подсветкой изнутри – символ Вечного огня памяти.

Подробнее